Dr Çağrı Turan

       Çocukluk çağında “alerji” oldukça sık görülen bir hastalık grubunu oluşturmaktadır. Bu hastalık grubu deri, göz, burun, bronşları, barsakları tutabilmektedir. Bu kadar geniş bulgu yelpazesine sahip olduğu için hastalığın ağırlığına göre bir çok hastalığı taklid edebilmektedir. Bu nedenlidir ki çok sıklıkla bu çocuklarımız tanı konulamamaktadır. Alerjik hastalıklar sanılan tersine kırsal bölgelerde değil daha yoğun olarak hava kirliliği gibi kimyasal alerjen yoğunluğunun fazla olduğu kentsel bölgelerde daha sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Birçok hasta da alerjik hastalık yönünden değerlendirilmek yerine defalarca antibiyotik tedavilerine maruz kalmaktadır. 

       Astım çocukluk çağında sadece solunum yolunun (burundan bronşların en sonundaki hava keseciğine kadar olan havanın geçtiği koridor) değil çocukluk çağının en sık kronik hastalıklarından birisidir. Ülkemizde hafiften ağıra her 20 çocuktan birisi ortalama olarak astım riski taşımaktadır. Hastalık bilindiği gibi solunum yolunu tutmakta ve hayatı için en önemli şeyin mahrumiyetine yol açmaktadır: Sağlıklı bir nefes!

      Astım hava yolunun kronik (müzmin) yangısal (iltihabi) bozukluğu olarak tanımlanabilir. Bu kronik yangı, özellikle gece ve erken sabah saatlerinde yineleyen hışıltı, nefes darlığı ve öksürük ile kendini gösteren bir hava yolu duyarlılığına neden olur. Bu ataklar sırasında genelde değişken olan ve kendiliğinden ya da tedavi ile düzelen hava yolu daralmaları (obstrüksiyonu) vardır Tüm toplumlara bakıldığında astım sıklığının %1 ile %18 arasında değiştiği görülür. Sıklığın bu kadar yüksek olması ve yedi yaşından önce başlana tedavinin hava yolu hasarını önlemesi nedeni ile astım tanısının erken konularak uygun tedavinin başlanması önem taşır. Ancak toplumumuzda yineleyen bronşitin yedi yaşından sonra gerileyeceği gibi bir yanlış inanç ve bilgi vardır.

      Astımın klinik bulguları arasında tipik olarak yineleyen hırıltı, hışıltı, öksürük, nefes darlığı, göğüste daralma hissi ile kendini gösteren ataklar yer alır. Bu bulgular özellikle ailesinde astım olan kişilerde astım tanısına yaklaştırması gereken özelliklerdir. Bu bulguların ağır kokular, sigara dumanı gibi uyarıcılar ile ya da gece artması beklenebilir. Ancak bu kadar tipik ve beklenen bulgular yanında hastalar sadece öksürük ile ya da egzersiz yaptıklarında olan öksürük ve nefes darlığı yakınması ile de başvururlar. Astım tanısında bu klinik özellikler en önemli yardımcı noktalardır.

    Hastaların fizik muayenesinde bronşlardaki daralmaya bağlı sesler duyulur. Ancak yakınmalarının aktif olduğu dönemde başvurmayan hastaların muayenesi tamamen normal olabilir. Daha önce de belirtildiği gibi astım bulguları geri dönüşlüdür. Tanıda yardımcı olan bir başka tetkik solunum fonksiyon testidir. Bunun sonucunda da yine bronşlardaki daralmaya bağlı hava akımında ve soluk alıp vermedeki değişiklikler saptanabilir. Ancak hızla nefes vermeyi gerektirmesi nedeni ile bu testin küçük çocuklarda yaptırılamayacağı ve aktif yakınmaların olmadığı dönemde tamamen normal saptanabileceği unutulmamalıdır. Tedavi ile bulguların geri döndüğünün saptanması da astım tanısına yardımcıdır. Çocukluk çağında astım çoğunlukla alerjik olduğu için alerji testleri de yol gösterici olabilir.  Anlatıldığı gibi bulguları olan hastaların ailelerinin en kısa zamanda kapsamlı bir muayene ve görüşme amaçlı hekimlerimize müracaat etmeleri yanlış tanı ve tedavilerin önüne geçecektir.

Dr. Çağrı Turan

Çocuk Sağ. ve Hast. Uzm.