Tahsin Ötgüç

                      Ahlak, insanın iyi veya kötü olarak nitelendirilmesine yol açan manevi özellikleri ve bunların etkisiyle ortaya koyduğu iradeli davranışlarıdır. İslam ahlakının kaynağı, Kur’an ve onun yorumu olan sünnettir. Nitekim Hz Aişe validemiz, kendisine Hz peygamberimizin ahlakı nedir sorusuna karşılık” onun ahlakı Kur ’andır” demiştir.  Yüce Mevla’mız Kur’an’ı Kerimde ,”( Ey Muhammed  ) sen elbette yüce bir ahlak üzeresin” buyurmuştur. Kalem, 4.  Efendimizin ahlakının Kur’an olması, onun en değerli huy ve davranışlara sahip olduğunu gösterir. Bu yönüyle efendimiz, insanlık için model insandır. Bir hadisinde şöyle buyurmuştur.” Gerçekten ben en güzel ahlakı tamamlamak üzere gönderildim”. Muva tta hus nül hulk,1.                      

                    Her insanın iyi yâda kötü ahlakı vardır. Ahlakı olmayan insan yoktur.  Ahlakımızın güzel olması için peygamberimiz (sav) efendimizin hayatını örnek almamız önem arz etmektedir. Bunun için onun sünnetini iyi anlayıp yaşantımızı buna göre yön vermeliyiz. Efendimizin bu hususta bir çok hadisleri vardır. Okuyup öğrenmemiz gerekmektedir. Bir hadisinde şöyle buyurdular. “İyilik güzel ahlaktır. Günah ise kalbini tırmalayıp durduğu halde insanların bilmesini istemediğin şeydir.” Müslim birr,14-15.  

                  İyiliğe ulaşan, güzel ahlak sahibi olan kimselerin gönülleri, iyi ve kötü davranışları kolayca fark Eder. Bununla beraber vicdanını rahatsız eden, içini kemiren, gönlünde pişmanlık uyandıran hareketin fenalığını anlayabilir. Yüce Mevla Kur’anı Kerimde şöyle buyurmuştur.”0, Allah’ı hakkıyla sevenler, bollukta ve darlıkta Allah için harcarlar, öfkelerini yutarlar, insanları affederler. Allah iyilik edenleri sever”. Al-i İmran, 134. Allah’ın azabından beri olup gücümüz nispetinde infak etmenin, kızgınlıklarımıza hâkim olup affedici olmanın iyiliğe ve güzelliğe götüreceği ayeti kerimede vurgulanmıştır.  

                  Peygamberimiz (sav) efendimiz bir hadisinde;” Kıyamet gününde mümin kulun terazisinde güzel ahlaktan daha ağır bir şey bulunmaz. Allah Teala çirkin hareketler yapan, çirkin sözler söyleyen kimseden nefret eder” buyurmuştur. Tirmizi, birr,61. Ahlakın güzelliği söylem ve davranışlarımızın iyi olmasına bağlıdır. Bu bağlamda efendimizin “ ya hayır konuş veya sus” sözünü iyi anlayıp uymak lazım gelir. İş olsun diye rast gele konuşmak, ölçüsüz davranış sergilemek, başkalarını rahatsız edici eylem ortaya koymak, iyi olmayan huylardır. Her zaman sözlerimiz ve davranışlarımız, doğruya, hayra, yönlendirici olmalıdır.  

                   Peygamberimiz (sav) efendimiz diğer bir hadisinde;” Haklı bile olsa çekişip didişmeyen kimseye, cettin kenarında bir köşk verileceğine ben kefilim. Şakadan bile olsa yalan söylemeyen kimseye cennetin ortasında bir köşk verileceğine kefilim. İyi huylu kimseye de cennetin en yüksek yerinde bir köşk verileceğine kefilim” buyurmuştur. Ebu Davud, Edep, 7. İnsanlar arasında güven duygusunu sarsan yalan sözlerden, birliği, dirliği bozan ve huzuru kaçıran itişip kakışmalardan uzak durmalıyız. Efendimizin örnek hayatını irdeleyip onun ahlakıyla ahlaklanmak suretiyle her geçen gün daha güzel huy ve davranışlara sahip olmalıyız.