Murat Tezcan

1. Bilgisayarımı neye göre seçmeliyim?
Bilgisayar alırken dikkat edilmesi gereken en önemli bileşen kuşkusuz bilgisayarın beyni ya da kalbi diyebileceğimiz işlemcidir. İşlemci, bilgisayarın gerçekleştirdiği işlemlere temel oluşturan hesaplamaları yapar, bilgisayardaki işlemleri gerçekleştirir ve gerekli yerlere gönderir. Örneğin klavyedeki bir tuşa basmamız, fareyi hareket ettirmemiz birebir olarak işlemcide gerçekleşir. Bu nedenle işlemci seçimi çok önemlidir. Seçeceğiniz işlemcinin modeline ve hızına karar verirken, bilgisayarınızı ne amaçla kullanacağınızı ve onunla ne tür çalışmalar yapacağınızı göz önüne almanız gerekir. Özellikle grafik kalitesi yüksek oyunlar, mimarlık/mühendislik programları, yüksek işlemci kapasitesi gerektirir. Günümüzde pazarda bulunan ve farklı kullanıcı ihtiyaçlarına hitap eden Core i3, Core i5 ve Core i7 gibi işlemcilere sahip bilgisayarlar arasından size en uygun olanını seçebilirsiniz.

2. Nasıl bir bilgisayar almalıyım?
Tasarımına ve kullanım alanına bağlı olarak üç farklı seçenek karşımıza çıkıyor:

• Dizüstü bilgisayar: Günümüzde dizüstü bilgisayarlar taşınabilirliği nedeniyle birçok bilgisayar kullanıcısının tercihi. Alt seviye dizüstü bilgisayarlar bile, 250 GB sabit disk kapasiteyle tüm işletim sistemlerini, Microsoft Office uygulamalarını ve diğer grafik yazılımlarını sorunsuz çalıştırıyor. CD/DVD okuyucu ve yazıcı özellikleri de bulunan dizüstü bilgisayarlar farklı çevre birimlerinin bağlanabilmesi için portlar da sunuyor. Masaüstü bilgisayarlara rakip sayılabilecek daha yüksek seviye dizüstü bilgisayarlar, günümüzde sürücü boyutu ve hızıyla orta seviye masaüstü bilgisayarlarla örtüşüyor. Kısaca bu bilgisayarlara hayallerinizin taşınabilir veri makineleri diyebiliriz. Ancak dizüstü bilgisayarlar söz konusu olduğunda dayanıklılık dikkat edilmesi gereken bir konu olarak öne çıkıyor. Standart sabit disk tabanlı cihazlar çalışır durumdayken hareket ettirilmeleri gerekiyorsa özen göstermeniz gerektiğini hatırlatalım. Bu sorunu SSD’si olan bir bilgisayar alarak çözebilirsiniz. Dizüstü bilgisayarların olumsuz olabilecek bir diğer yanı da ağırlık. Bu cihazlar modeline göre 2 kilodan daha az olabildikleri gibi,       4 kilonun üzerine de çıkabiliyor. Bu da tüm gün taşındıklarında sırt ağrısı yapabilecekleri, yaşı çok küçük olan çocuğunuzun vücuduna zarar verebilecekleri anlamına geliyor. O nedenle dizüstü bilgisayar seçerken ağırlığa dikkat etmek gerekiyor.

• Netbook (Taşınabilir bilgisayarın ultra-taşınabilir versiyonu): Dizüstü bilgisayarlardan daha küçük, daha hafif, daha sade ve daha şık cihazlar olan netbook’lar, daha sınırlı bilgisayar işlem kapasitesine ihtiyaç duyan kullanıcılar için iyi bir çözüm. Netbook’lar, Word, PowerPoint ve Internet Explorer gibi giriş seviyesi programlar, göreceli olarak daha az depolama alanı ve çevre birimi erişimi gibi sınırlı ihtiyaçları olan kullanıcılar için ideal cihazlar olarak dikkat çekiyor. Bu cihazların olumsuz yanı, küçük kullanım alanı nedeniyle ergonominin sıkıntı yaratma ihtimali. Ama eğer çocuğunuz okul ödevleri için bir bilgisayara ihtiyaç duyuyorsa, sırt çantasına kolay sığacak bir cihaz istiyorsa ve sınırlı bütçeniz varsa netbook tercih edebilirsiniz.

• Masaüstü bilgisayar: Daha fazla dayanıklılık, daha fazla depolama alanı ve aksesuvarlara daha kolay erişim isteyen gelenekselci insanlar için masaüstü bilgisayar hala iyi bir seçenek. Masaüstü bilgisayarınızda, makinenin gücüne paralel olarak istediğiniz monitör boyutunu kolayca seçebilir, böylece daha geniş ekran alanına sahip olabilirsiniz. Masaüstü bilgisayarların olumsuz yanı, herkesin bildiği gibi taşınmalarının zorluğu. Eğer bilgisayarınızı yanınızda taşımanız gerekmiyorsa ve yeterli alana sahipseniz çocuğunuza masaüstü bilgisayar almayı düşünebilirsiniz.

3. Hangi Windows işletim sistemini tercih etmeliyim?
Halihazırda bilgisayarlar için dünün teknolojisi olan ama mevcut yazılım uygulamalarıyla hala fazlasıyla popüler olan Windows XP*, 2007’den bu yana kullanılan Windows Vista ve 2009’da duyurulan ve neredeyse tüm yeni bilgisayarlarda kullanılan Windows 7 gibi çeşitli işletim sistemi seçenekleri bulunuyor.

4. Günümüzde iyi sabit sürücü boyutu nedir?
Konu bilgisayar olunca hiçbir zaman çok fazla sabit disk alanınız olmaz. Çok küçük ve sadece birkaç uygulama ile (ya da müzik ve video gibi özel dosyalar yüklendikten sonra) dolan bir sabit diske sahip olmak istemezsiniz. Bu konuda masaüstü bilgisayarlar en fazla seçeneği sunarlar. Dizüstü bilgisayarlar 640 GB’a kadar çıkabilir. Netbook’lar 160 GB ile 320 GB arası boyutta kapasite sunar. Bazı istisnalar olsa da, sabit disk boyutu büyüdükçe fiyat artar. Ana kural, alabileceğiniz en yüksek kapasiteli bilgisayarı almaktır. Bütçe kısıtınız varsa ya da kapasiteniz dolarsa da, bir harici disk alarak kapasitenizi artırabilirsiniz. 

5. Ne kadar RAM’e ihtiyacım var?
Çoğu tüketici uygulaması, 2 GB RAM’e ihtiyaç duyar. Belirli bilgisayar işlem ihtiyaçları için eklemeler yapmak isterseniz ekstra para harcamanız gerekebilir. En küçük bilgisayarlar olan netbook’lar 512 MB’tan başlayarak en düşük RAM’i sunarlar ve en fazla 2 GB’a kadar olmak üzere en az yükseltme kapasitesine sahiptirler. Yine de bu sınıfta bir cihazla yapacaklarınız için bu kapasite yeterlidir. Grafik açısından yoğun programları ya da genel olarak çok fazla uygulama kullanacaksanız daha yüksek RAM tercih edin. Bazı makineler yine de yükseltme için uygun RAM eşlerine ihtiyaç duyabilir. Bu, bir defada her ikisi de aynı boyutta olan iki ayrı kart yerleştirmeniz gerektiği anlamına gelir. Diğer türlü, bilgisayar sadece en büyük RAM kartını tanır.

6. Ya oyun oynamayı seviyorsak?
Eğer çocuğunuza bir bilgisayar veriyorsanız, çevrimiçi ya da yüklenen oyunların da hayatına gireceğini kabul edin. Bunun için tüm masaüstü ve birçok dizüstü bilgisayarda bulunan GPU’yu, yani grafik işleme birimini göz önüne almalısınız. 

7. Ya pil ömrü?
Genelde netbook ya da dizüstü bilgisayarınızla ne kadar çok şey yapmaya çalışırsanız ve bu bilgisayarlar ne kadar güçlüyse, pil ömrü o kadar kısa olur. Netbook üreticileri cihazlarının şarj edildikten sonra 12 saate kadar çalışabildiğini, dizüstü bilgisayar üreticileri de cihazlarının genellikle 8 saate kadar pil ömrü olduğunu duyururlar. Ama bunlar “ideal” koşullar altında geçerlidir. 

8. Geçen yılın modelini ya da elden geçirilmiş bir cihaz mı almalıyım?
Eski model bilgisayar almak, geçen yılın arabasını almaya benzemez. Arabalar yıldan yıla çok değişmez ve bir arabanın ömrü ona nasıl baktığınıza bağlıdır. Ama sürekli teknolojik gelişmeler nedeniyle bilgisayarların ömrü yaklaşık 3 – 4 yıldır. Yükseltmeler bu ömrü birkaç yıl uzatabilir. Eğer çocuğunuz bilgisayarı sadece okul ödevleri için bir araç olarak kullanıyorsa, bilgisayarı ona liseye ya da üniversiteye kadar yetebilir. Bu noktada dikkat etmeniz gereken, alacağınız bilgisayarın garanti süresidir. Garanti süresinin uzun olması ve sadece el işçiliğini kapsamayan daha geniş bir garantisi olması önemlidir.

Teknolojik gelişmeler bilgisayarlara ve kullanıcılara daha fazla güç katıyor

Kısa bir süre öncesine kadar bilgisayar alırken bütçeniz yetmediği için sahip olamadığınız ya da daha azıyla yetindiğiniz bazı özelliklere, teknolojik gelişmeler sayesinde artık daha rahat sahip olabilirsiniz. Bunları şöyle sıralayabiliriz:

• Ekran çözünürlüğü: İster netbook, ister dizüstü ister masaüstü bilgisayar olsun, cihazdan bağımsız olarak ekranınızda gördüğünüz şeyler günlük kullanımınız için yeterlidir. (Oyun ya da daha yoğun grafik gerektiren programlar daha fazla ekran çözünürlüğü gerektirebilir) Standart çözünürlüğün dizüstü bilgisayarlarda 1440x900 dolaylarında, masaüstü bilgisayarlarda 1440 x 1080, netbooklarda da 1024x600 olmasını bekleyebilirsiniz. 

• Ethernet ve kablosuz ağ arayüz kartları: Bir zamanlar internet bağlantısıyla kablosuz bağlantı isteyenlerin tercih ettiği ethernet ve kablosuz ağ kartları günümüzde artık bilgisayarlarla birlikte standart olarak geliyor. Bilgisayarınızda olmasalar bile USB portları aracılığıyla bilgisayarınıza kolayca bağlanabiliyorlar.

• Ekstra USB portları: Kablosuz klavye, mouse ve yazıcı erişiminin sağlanabildiği günümüzde bilgisayarınızda 6 port olması gerekmiyor. Birçok dizüstü bilgisayar ve netbook’un zaten 2 ya da 3’ten fazla portu bulunmuyor. Eğer daha fazla porta ihtiyacınız olursa, istediğiniz zaman bir USB hub’ı edinebilirsiniz.

• Firewire, RCA, telefon ve Ethernet erişim portları: RCA portları dışındakiler, 2007’den sonra üretilen dizüstü ve masaüstü bilgisayarlarla birlikte standart olarak geliyor. Ama kablosuz erişim ve çevirmeli bağlantının ortadan kalkmasıyla birlikte yakın zamanda tüm bu birimler demode olacak. Bazı üreticiler şimdiden yeni modellerine Firewire girişi koymaya başladılar bile.  

• RAM genişletme yuvaları: Her ne kadar bazı sınırlamalar olsa da, günümüzde her bilgisayar sanal olarak hafızayı genişletebilme yeteneği ile birlikte geliyor.

• Web kamerası: Kamera da artık bilgisayarlarla, hatta bazı netbook’larla birlikte standart gelen bir özellik. Ancak dahili kameraların çoğunun 3 megapiksel dolaylarında, yani göreceli olarak düşük çözünürlüğe sahip olduğunu unutmayın. Bu yüzden isterseniz daha yüksek çözünürlüklü harici kameraları tercih edebilirsiniz.