Abdullah Danışman

Allah-ü Teala’ya manen yaklaşmak (kurbiyet) için, ibadet niyetiyle hususi bir vakitte kesilen hayvana kurban denir. Hanefi mezhebine göre, kurbanın vacip olduğu belirtilmiştir. Vacip: Kelime anlamı gerekli ve lüzumlu olan, demektir. Farzınkarşılığında bir terim olarak vacip, sadece Hanefi Mezhebinde vardır ve aynen farz gibi Allah'ın, ya kendi kelâmıyla ya da Elçisinin sözüyle kesinkes yapmamızı istediği şeylerdir. Farz ile aralarında fark vardır: Vacibi anlatan emrin, ya Allah'ın Elçisine ait olup olmamasında, ya da istenen şeyin öyle mi, ya da böyle mi olduğunda, ufak da olsa bir şüphe vardır. Bu şüphe yüzünden farz derecesinden biraz aşağı düşmüştür. İkinci bir fark, vacibi inkâr eden, yine bu şüphe yüzünden dinden çıkmış olmaz, ancak günah işlemiş olur. Bu yüzden Kurban kesmek, farz değil de vaciptir. Çünkü Kur'ân-ı Kerîm'de: "Artık Rab'bin için namaz kıl ve boğazla" (Kevser Suresi (108) 2. Ayet ) denmektedir. “Kurban kesme ile namaz kıl” emri, yan yana geldiğinden “namaz kıl” emri, bazı alimlerce Bayram Namazı’na işaret sayılmış; bazılarınca da her gün kılınan beş vakit namaz olarak anlaşılmıştır. Böylece ayet-i kerimenin delaletinde ittifak meydana gelmediğinden Hanefilerce, Bayram Namazı farz değil vacip sayılmıştır. Yine “kurban kes” emri bazılarınca, sadece Peygamberimize mahsus sayıldığından ayetin dalaletinde ittifak sağlanamamıştır. Bunun için Kurban, vacip kabul edilmiştir.

Hac Suresi’nde Allah (cc): “Kurbanlarınızın etleri ya da kanları Allah’a ulaşmaz; ama sizin takvanız Allah’a ulaşır.” (22/37) buyuruyor. Buna göre, kurban kesmenin asıl amacının Allah’ın emrini yerine getirmek, böylece takvalı (Sorumluluk bilincine sahip) olduğunu göstermek olduğu anlaşılır. Bunun anlamı, Allah isterse en değerli malımızı dahi O’nun yoluna feda edebiliriz, demektir. Tıpkı Hz. İbrahim’in oğluİsmail’i kurban etmeye karar vermesi gibi, gerekirse bizim de canımızı dahi kurban edebileceğimizi göstermektir. Bir bakıma da kurban malperestlik duygusunu kırmak, Allah’ın rızası karşısında her şeyimizden geçebileceğimizi göstermek anlamına gelir.Yani Anti-malperest bir uygulamadır.

Kurban ibadetinin  asıl amacı Allah’ın rızasını kazanmak ve O’na yakınlaşmayı arzu etmektir. Kurban kesen, bu ibadetiyle Allah’a yaklaşmış ve O’nun hoşnutluğunu kazanmış olur. Kurban, aynı zamanda bir sosyal yardımlaşma ve dayanışma örneğidir. Kesilen kurbanlardan maddi olarak daha çok yoksullar yararlanır. Görüldüğü gibi bu ibadetin ruhunda Hakka yakınlık ve halka fedakârlıkta bulunma anlayışı vardır. Kurban; -fıkhi hükmü ne olursa olsun- Müslüman toplumların simgesi  ve şiarı sayılan ibadetlerden biri olarak asırlardan beri dini hayatımızda önemli bir yer tutmaktadır. Kurban, bir Müslüman’ın bütün varlığını gerektiğinde Allah yolunda feda etmeye hazır olduğunun sembolik bir ifadesidir.

“Canın ile süpür Cananın eşiğini …”

Rabbim cümlemizin Kurbanlarını makbul olanlardan ve kendisine yaklaşmaya vesile olanlardan eylesin. Bu vesile ile Kurban Bayramınızı tebrik ediyor ve bütün İslam alemi için hayırlara vesile olmasını Rabbimden niyaz ediyorum.

Selam ve dua ile.