Emin Candan

 

 

Türkçenin en güzel kelimelerinden biridir diyor Elif Şafak  ‘Edep ‘ için ve ekliyor “Bir başka dile nasıl çevrilebileceğini sorsalar şöyle bir duraklarsınız. İngilizce'de, İspanyolca'da, Fransızca'da, Almanca'da, birebir karşılık bulmakta zorlanırsınız.

 

 

 

Bulduğunuz hiçbir kelime onu tam olarak karşılayamaz, kavrayamaz sanki. Aynı lezzeti vermez. Aynı sesi vermez.

 

Başka hiçbir söz ya da sözcük yerini dolduramaz. Bu dört harften ibaret kısacacık kelime koskoca bir mânâ denizi barındırır içinde.

 

Gözlerimizi kapayıp bir kez fısıldamak bile yeter melodisini duymaya.

 

 

 

Sözlükteki pek çok kelimeyi yüksek sesle, hatta düpedüz bağırarak telaffuz edebiliriz. Ama bir deneyin bakın, "edep" kelimesini haykırmak ne mümkün!

 

 Harflerin dizilişi sesimizi yükseltmeye mânidir.”

 

 

 

Elif Şafak’ın ‘Firarperes ‘ adlı kitabının  son makalesi  ‘Edep’  

 

Okurken irkilmemek ne mümkün  ,zira konu “Edep”

 

 

 

 ‘Edep’ bir davettir  aynı zamanda da  bir ikaz. Fakat bu uyarı edepsiz kimseye değil, edebi bilen kişiyedir aslında.

 

“İnsanla hayvan arasındaki fark  “edep “ dir “ der Mevlana

 

Ziya paşa ne demiş bu konuda “İlim meclisine girdim, kıldım talep, İlim tâ gerilerde kaldı, illâ edep illâ edep”

 

“BEN demekten vazgeçmektir  “ Edep”

Elif Şafak’a göre bir ahenk meselesidir. Akord edilmektir. ”Edep”

 

 

Akord edilmemiş müzik aletinden çıkan her ses uyumsuzdur.

 

Kainatın müziğini yüreğinde duyma ve o müziğe uyma meselesidir

 

” Edep”

 

 

 

Sadece duvarda yazılı bir kitabeden ibaret  değil.

 

 “Edep” Ahenktir.

 

Sana diklenene diklenmeden tebessüm edebilmektir .

 

“Edep” karanlıkta bile esnerken ağzını kapatabilmektir.

 

 

 

“Edep”li olan hakkını ararken hak yemez. Kendisini savunurken, düşmanına haksızlık etmez.

 

Bir doğru bir eğri konuşmaz; sabah iyi akşam kötü olmaz.

 

 

 

“Edep”li kişi  pişman olunacak şeyleri yapmaz. Tevazuyu kırıp kibre sarılmaz.

 

 

 

***                                ***                             ***

 

 

 

Şöyle bir bakıyorum da  etrafıma, kendim de de  dahil  bulamıyorum nerede bu “ Edep “ acaba .

 

Artık günümüzde çok az bulunduğu için “Edep” timsali. Bakın ne diyor  Elif Şafak hanımefendi;

 

 “Birbirimizi ite kaka, koştura koştura, hep ama hep geç kalırız bir yerlere. Derken tüm bu hengâme içinde, beklenmedik bir anda ve yerde edep sahibi biri çıkar karşımıza.

 

 Duraklarız. Şaşırırız. Sahici olup olmadığından hemen şüphe ederiz. Belki de yapmacıktır. Belki de rol yapıyordur. Kafamızın içinde binbir tilki dolaşır. Çünkü biz hep şüphe ederiz. Gerçek olup olmadığını anlamak için etrafında döner, gözlerimizi kısar inceleriz. Ama ne vakit ki anlarız karşımızdaki hakikaten edep sahibi, indiririz yelkenleri”

 

 

 

Unutmayalım ki dostlar;” Edep”  bir taç imiş nurdan, giyelim  o tacı emin olalım  her beladan”