İlyas Köse

Gün içinde bireyin ağızında çirkin koku tespit ediliyorsa ve bu durum en az birkaç ay boyunca kesintili veya kesintisiz olarak devam ediyorsa, bireyin kendisi bu çirkin kokunun farkında olmasa bile bu klinik tabloya ağız kokusu ismi verilir.Ağız kokusu tam manasıyla hastalık olarak tanımlanamaz. Ancak bir takım hastalıkların ön habercisi olabilir. Ağız kokusu sosyal ve psikolojik problemleri de beraberinde getirebilir. Hatta sosyolojik etkileri biyolojik etkilerinden daha fazladır.

Ağız kokusu fizyolojik, patolojik ve psikosomatik olarak üç başlık altında incelenebilir. Fizyolojik tip; sabah uyanıldığında duyulan kokudur ki bu normal bir durumdur. Her bireyde az veya çok görülür. Dişler arasındaki yiyecek artıklarından veya dil sırtında biriken bakterilerin aktivasyonu sonucu oluşur. Bu durum dil sırtının ve dişlerin fırçalanması ile düzelir. Tedavi gerektiren bir durum değildir. Yine beslenme sonrası görülen sarımsak gibi belli başlı yiyeceklerin sebep olduğu nefes kokuları da fizyolojik koku olarak değerlendirilir.

Patolojik ağız kokusu yani gerçek halitosisi olanlar ağızlarındaki çirkin kokunun farkında olamayabilirler. Tolere etmiş veya kabullenmiş de olabilirler. Dolayısı ile bu şikayetledişhekimine müracaat etmeyebilirler. Ancak bu tip ağız kokuları ciddi hastalıkların belirtisi olabilir. Akciğer ve sinüs kaynaklı enfeksiyonlarda, şeker hastalığı olanlarda (ağızda aseton kukusu olur), böbrek ve karaciğer yetmezliği olanlarda, metabolizma bozuklukları olanlarda, ağız kuruması olanlarda patolojik ağız kokusu görülür.

Ağız boşluğu kaynaklı halitosis de görülebilir. Bu durum dil sırtında oluşan çatlaklar içinde gıda birikimi sonrası bunların kokuşmasından, dişeti iltihabından veya kötü yapılmış dolgu, protezlerden kaynaklanır. Mevcut problemin  düzeltilmesi ile yani yiyecek artıklarının birikmesine olanak sağlayacak, diş fırçası ve diş ipi ile de dahi artıkların uzaklaştırılmasına imkan vermeyecek derecede kötü yapılmış dolgu ve protezlerin düzeltilmesi, ağızda mevcut bulunan dişeti hastalıklarının giderilmesi ve aynı zamanda diş çürüklerinin tedavi edilmesi ile koku kaynağı dolayısı ile ağız kokusu ortadan kaldırılmış olur. Yine aynı şekilde kulak-burun-boğaz kaynaklı kokular da gelişebilir. Bu durumda da mevcut sorunun düzeltilmesi ile koku giderilmiş olur.

Bir de aslında gerçek bir ağız kokusu olmaksızın hastanın yakınmış olduğu ağız kokusu durumu vardır ki psikosomatik halitosis veya pseudohalitosis veya yalancı ağız kokusu olarak adlandırılır. Böyle bir durumda ortada organik bir neden olmadığı için dişhekiminin tek başına yapabileceği şeyler sınırlıdır. Bu durumun tedavisi için dişhekimi ve psikiatrist işbirliği içinde olmalıdır.

Ağız kokusunun tedavisi için öncelikle sebebi bulunmalıdır. Bu durumda bir dişhekiminden yardım almak işleri son derece kolaylaştıracaktır.