Ziya Alp

      10 Temmuz 2011 tarih ve 27990 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Vergi Denetim Kurulu Başkanlığının Kurulması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname” ile vergi denetim yapısı tümüyle değiştirildi. Özlük haklarında iyileştirmeler yapıldı.

Vergi denetim birimlerinin birleştirilmesi ve denetim sisteminde köklü bir reform yapılması gerektiğini aksi takdirde büyük bir erozyonun gelmekte olduğunu 24.01.2011 tarihli ve Kirli İlişkiler başlıklı yazımda aşağıdaki şekilde dile getirmiştim.

“Denetim elemanları, en verimli oldukları dönemde kamudan ayrılmaktadırlar. Sorunu çözmek için; özlük haklarının düzeltilmesi, maddi olanakların arttırılması ve mesleki saygınlığın sağlanması şarttır. Zira emeklilik rejimi de, emekli oluncaya kadar çalışmayı değil kamudan ayrılmayı zorlayıcı bir yapı arz etmektedir. Ayrıca kamuda görev yapan denetim elemanlarının arasında, aldıkları ücretler açısından büyük farklılıklar söz konusudur. Örneğin, kamuda aynı mahiyette görev yapan SPK, Rekabet Kurulu, BDDK elemanları ile Merkez Bankası müfettişlerine ödenen ücretler diğer denetim elemanlarına ödenen ücretlere kıyasla çok daha yüksektir. Diğer yandan vergi denetim bürokrasisi içinde merkezi denetim elemanları[6]ile bölgesel denetim elemanları[7]arasında her anlamda büyük haksızlıklar, eşitsizlikler ve uçurumlar söz konusudur.Netice itibariyle, kamusal denetim açısından bu tehlikeli gidişin ve muhtemel bir erozyonun önüne geçilebilmesi; denetim bürokrasisinin eşitlik, adalet ve hakkaniyet ölçüleri içerisinde çağın gereklerine uygun ve akılcı bir reforma tabi tutulmasıyla mümkün olabilir.”

Neyse ki her şeye rağmen insaf ve akıl sahibi birileri çıktı ve asırlık kütükleri bir hamlede yere serdi !  Çürümeye yüz tutmuş bir yapı yıkılarak yerine eksiklerine rağmen daha adil ve hakkaniyetli bir sistem getirildi.

Eski sistemde, doğrudan bakana bağlı olan Maliye Teftiş Kurulu, Hesap Uzmanları Kurulu mevcuttu. Gelir İdaresi Başkanlığında ise Gelirler Kontrolörleri tek merkez birimi olarak örgütlenmişti. Bölgesel düzeyde denetim faaliyetini ise tabiri caizse maliyenin zencileri olan vergi denetmenleri yerine getirmekteydi.

Yeni sistemde ise merkezi denetim kurulları[1]kaldırılarak yerine tek bir kurul olan Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı ihdas edildi. Kararnamenin 20’nci maddesine göre; Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı, doğrudan Bakana bağlandı. Başkanlık, Başkan, Başkan Yardımcıları, Grup Başkanları ve Vergi Müfettişlerinden oluşturuldu. Vergi müfettişleri ise Vergi Başmüfettişi, Vergi Müfettişi ve Vergi Müfettiş Yardımcısı olarak kategorize edildi. Böylece hesap uzmanı, maliye müfettişi, gelirler kontrolörü ve vergi denetmeni ünvanları kaldırılarak; yerine tüm denetim elemanlarının ortak kullanacağı vergi müfettişi ünvanı getirildi.

Ancak bu yapılanmada yine vergi başmüfettişi, vergi müfettişi ayrımı gibi bir sınıflandırma yapıldı. Merkezi denetim elemanları vergi başmüfettişi, vergi denetmenleri ise vergi müfettişi ünvanını aldılar. Denetlenecek mükellefler bazında yine merkezi denetim elemanlarına avantaj sağlayacak düzenlemeler yapıldı. Bu durum bana geçenlerde bir arkadaşın anlattığı bir fıkrayı hatırlattı. Aklımda kaldığı kadarını aktarmak istiyorum. Amerikada zenci-beyaz ayrımını kaldırmaya karar vermişler. Demişler ki bundan böyle kimse zenci ya da beyaz olmayacak. Herkes kahverengi olacak. Derken bu değişim hayata geçirilmiş. Artık herkes kahverengi olmuş !  Ama bir gün bütün kahverengiler (!) otobüse binmeye çalışırken, Teksaslı bir şoför şöyle seslenmiş: Arkadaşlar yavaş olun sıraya girin. Önce açık kahverengiler sonra koyu kahverengiler binsin !?  Evet neticede umarım bu yeniden yapılanma fıkradaki gibi olmaz.

Ama her şeye rağmen bu reformun özellikle vergi denetmenlerini çok sevindirdiğini söyleyebiliriz. Zira doğrudan Bakana bağlanmak ve vergi müfettişi ünvanına sahip olmak azımsanacak kazanımlar değil. Üstelik özlük haklarında da iyileştirmeler yapılmışken.

Evet gerçekten de hayaldi gerçek oldu ! Bende eski bir vergi müfettişi olarak, günün birinde Maliye Teftiş Kurulunu ve Hesap Uzmanları kurulunu lağvedecekler deseler, bunu söyleyen kişiye akıllı nazarıyla bakmazdım. Herhalde kafayı bulmuş derdim. Ama gerçekten bu hükümet döneminde eleştiri konusu yapılabilecek çok şey olsa da, daha önce hayal bile edilemeyen dönüşümlere imza atıldığını şaşkınlıkla izliyorum. Mesleğe ilk başladığım yıllarda hep bu konular konuşulur, haksızlıklar dile getirilir, ama neticede elden bir şey gelmezdi. Elimiz kolumuz kısaydı; sesimiz cılızdı…. Ancak yine de kimse ümitsiz değildi. Hatta o dönem vergi denetmenleri derneği başkanı olan bir üstadımız, oda oda dolaşır, rüzgarı arkamıza aldık arkadaşlar merak etmeyin, önümüz açık, der; bize gaz vermeye çalışırdı. Gerçi pek inanmazdım ama inanmak isterdim. Bir şarkıda dendiği gibi: yalanda olsa beni sevdiğini söyle ! Bizimki de o hesap….Ama gün geldi devran döndü gerçektende hayaller gerçek oldu. Ben bile bu kadarını tahmin edemezdim.. Helal olsun bu reformu gerçekleştirenlere ! Düğmeye basan parmaklarına sağlık !

Herşey değişiyor ama her şey ! Dokunulmazlara dokunuluyor. Her alandaki dokunulmazlara. Sanki yeni bir doğum yaşanıyor iyi kötü. İnşaallah düşük olmaz…Askeri bürokrasideki ve futbol dünyasındaki hadiselerden sonra, bu reformla birlikte bürokratik oligarşinin şımarık çocuklarına da bir darbe vurulmuş oldu.  Bunu hayal bile edemezlerdi. Hatta bu yüzden hayaldi gerçek oldu söylemi bile bu reform için geçerli olmaz zannediyorum.  Doğrusu şöyle olmalı: Hayal Bile Edilemezdi; Gerçek Oldu !