Ziya Alp

TARİHİ VERGİ VE SİGORTA PRİMİ AFFI YASALAŞTI !

        Herkes tarafından merakla beklenen torba kanun tasarısı nihayet 10 Şubat 2011 tarihinde Meclis Genel Kurulunda kabul edildi. 6111 sayılı Kanun, birçok yasaya ilişkin düzenlemeleri içermekle birlikte, şüphesiz ki bu yasanın vatandaşları ilgilendiren en önemli noktası 110 milyar liraya ulaşan (faiz dahil) vergi ve sigorta primi borçlarına getirdiği yeniden yapılandırma avantajıdır. Bunun için özellikle bu konuyla ilgili düzenlemeleri yazı konusu yapmayı düşünüyorum. Elbette söz konusu yasa çok geniş olduğundan buna ilişkin yazılarımızı bir dizi halinde yayınlayacağız. Bundan sonraki süreçte, kabul edilen kanun Cumhurbaşkanının onayından sonra Resmi Gazetede yayınlanacak ve 112’nci maddede yer alan hükümlere göre yürürlüğe girecektir.

Kanun kapsamındaki alacakları yeniden yapılandıran maddelere ilişkin uygulamaların tam olarak nasıl olacağı elbette ki yayınlanacak olan tebliğlerden sonra netleşecektir. Bu nedenle, borçlarını yeniden yapılandırmayı düşünen mükelleflere bir fikir vermek ve kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla buna ilişkin düzenlemeleri genel olarak ele almayı uygun bulduk.

        Kanun kapsamında yer alan alacaklar şunlardır:

31 Aralık 2010 tarihine kadar ödenmemiş vergiler ile bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları, sosyal güvenlik primleri (SSK, Bağ-Kur) ve idari para cezaları, gümrük vergileri, belediyelerin (Emlak Vergisi, Çevre Temizlik, İlan ve Reklam Vergisi v.b) beyannamelere ilişkin vergileri ve tarifeden doğan ücret ve su kullanım bedelleri, büyükşehir belediyelerinin su ve atık su bedeli alacakları, İl özel idarelerinin çeşitli harç ve katılma payı gibi bazı alacakları, çeşitli cezalar (trafik para cezası, askerlik para cezaları, nüfus para cezaları vs.),  Tedaş’ın elektrik alacakları, OSB’nin elektrik, su, doğalgaz alacakları ile yönetim aidatları alacakları, TOBB ve bağlı odaların oda aidat alacakları, Yurt-Kur’un öğrenim kredisi alacakları, ecrimisil alacakları, Kaynak Kullanma ve Destekleme Fonu alacakları, Fiyat İstikrar Fonu alacakları, TRT’nin elektrik payı ve bandrol ücretlerinden kaynaklanan alacakları, Kosgeb’in sağladığı desteklerden kaynaklanan alacakları,

 yeniden yapılandırma kapsamında bulunmaktadır.

Affın çerçevesi ise kanunda açıkça belirlenmektedir. Buna göre; kesinleşmiş vergi borçları ve sosyal güvenlik prim borçlarında anapara af kapsamında değildir. Faiz ve gecikme zammına ilişkin olarak ise, faiz ve gecikme zamları silinerek bunun yerine TEFE ve ÜFE oranlarına göre yeniden hesaplama yapılacaktır. Yani borcun ödenmesi durumunda, vergi cezalarından ve buna bağlı gecikme zamlarının tahsilinden vazgeçilecektir. Bu hesaplamada ilk aya ilişkin olarak dikkate alınacak TEFE/ÜFE oranı, söz konusu alacağın vadesinin rastladığı ay için açıklanmış olan orandır. Bu oranlar Türkiye İstatistik Kurumu’nun web sitesinden öğrenilebilir.

Belediyelerin su kullanım alacakları ile su ve kanalizasyon idarelerinin su ve atık su bedeli alacakları da TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak yeniden hesaplanacak; borcun ödenmesi durumunda faizler silinecektir.

Kapsama ilişkin alacakların dönemleri şu şekildedir:

2010 yılına ilişkin olarak 31 Aralık 2010 tarihi dahil, bu tarihten önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları,

Af kapsamına giren sosyal güvenlik primleri için Kasım 2010 ve bu tarihten önceki döneme ait alacaklar,

Veraset ve İntikal Vergisi, KDV, Muhtasar, Damga Vergisi vb. vergilere ilişkin olarak 31 Aralık 2010’a kadar verilmesi gereken beyannamelerden kaynaklanan alacaklar,

31 Aralık 2010 tarihinden önce tahakkuk eden Emlak, MTV, ÇTV vergilerine ilişkin alacaklar,

31 Aralık 2010 tarihi dahil, bu tarihten önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları.

Kesinleşmiş alacaklara 36 aya kadar vade yapılması imkânı getirilmektedir. İhtilaf halindeki alacaklar için ise, bu alacakların (ana para dahil) önemli bir kısmının silinmesi ve kalan tutarın 36 aya kadar taksitlendirilmesi durumu söz konusudur. Ayrıca matrah ve vergi artırımı yoluyla 2006-2009 yılları için vergi incelemesinden kurtulma durumu da mevcuttur. Diğer yandan stok beyanı, kayıtların düzeltilmesi, kasa nakit fazlası ve ortaklardan alacaklara ilişkin olarak çeşitli kolaylıklar sağlanmaktadır.

Bu avantajlardan yararlanabilmek için Kanunun yayınlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar alacaklı idareye başvurmak gerekmektedir. Ayrıca uygulamadan yararlanmak isteyenlerin dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları şarttır. Hesaplanan borç miktarı bir seferde ödenebileceği gibi taksit imkanı da söz konusudur. Taksitle yapılacak ödemelerde yıllık olarak yüzde 5 civarında faiz uygulanacaktır. Yapılandırmaya ilişkin birinci taksit kanunun yayınlandığı tarihi izleyen üçüncü ayda ödenecektir. Ancak SGK alacakları için ilk taksit dördüncü ay olacaktır.

Her bir alacaklı idare açısından ayrı ayrı olmak üzere, bir takvim yılı içinde ödenmesi gereken ikiden fazla taksit zamanında ödenmezse ya da eksik ödenirse, kesinleşmiş amme alacaklarının geriye kalan ödenmemiş kısımları için yeniden yapılandırma avantajından/af kapsamından yararlanma imkânı kalmayacaktır. Bir veya iki taksitin aksatılması durumunda ise, en geç son taksiti izleyen ayın sonuna kadar gecikme zammı ile birlikte bu taksitlerin ödenmesi mecburidir.

Bu yazıda bahsettiğimiz hususlara ilişkin ayrıntıları ve uygulamaların nasıl olacağını bundan sonraki yazılarımızda ele almaya devam edeceğiz…